PROJEKT EDUKACYJNY ,,POBAWMY SIĘ W ORNITOLOGÓW”.

1. Wstęp

            Ptaki to jedyne z dzikich stworzeń, z którymi łączą nas tak wyjątkowe relacje. Są praktycznie wszędzie, towarzyszą nam na każdym kroku, a my uwielbiamy je obserwować, słuchać ich śpiewu, dokarmiać, a nawet z nimi rozmawiać.

Ptaki, jak twierdzą niektórzy badacze, szczególnie wzmacniają naszą więź z otaczającym światem. Zamieszkują wiele różnych środowisk na Ziemi - spotkamy je na pustyniach i stepach, w lasach iglastych i tropikalnych, na bezleśnych obszarach podbiegunowych, polach i łąkach, wreszcie w bliskim sąsiedztwie człowieka. Opisano ponad 9000 gatunków współczesnych ptaków (z czego w Polsce stwierdzono ponad 440 gatunków), które przystosowały się do różnorodnych warunków środowiskowych. Ptaki przystosowały się do życia w pewnych ściśle określonych ekosystemach pełniąc w nich określone funkcje, dzięki czemu układy te pozostają stabilne. Znaczenie ptaków w przyrodzie należy rozpatrywać nie tylko z punktu widzenia korzyści dla człowieka, ale przede wszystkim pod kątem ich oddziaływania na ekosystemy, gdyż zwierzęta te:

- stanowią niezastąpiony element łańcucha pokarmowego, są zarówno pokarmem dla większych zwierząt, czasem także innych ptaków, jak również pełnią funkcje sanitarne, ponieważ niektóre gatunki ptaków zjadając padlinę (czyli mięso martwych zwierząt) oczyszczają środowisko z potencjalnego zagrożenia chorobami,

- rozsiewają nasiona roślin; zjawisko to nazywa się ornitochorią i jest skutecznym sposobem rozprzestrzeniania się roślin, czasami nawet na duże odległości

- uczestniczą w zapylaniu, około 2000 gatunków ptaków uczestniczy w zapylaniu kwiatów (ornitogamii), zwykle podczas odżywiania się nektarem,

- są istotnymi wskaźnikami kondycji ekosystemu; wyniki obserwacji ornitologicznych wykorzystuje się obecnie np. do określenia zmian w środowisku spowodowanych działalnością człowieka,

- stanowią natchnienie dla poetów i malarzy; ptaki znalazły swoje miejsce w kulturze, oddziałując czysto emocjonalne, krzepiące,

- ludzie od dawna pisali piękne wiersze, książki i pieśni opiewające niesamowite piękno ptaków, ich wspaniały śpiew i tak upragnioną przez człowieka zdolność lotu, będącego symbolem wolności,

- pełnią funkcje użytkowe z punktu widzenia człowieka, ich mięso i jaja są naszym pokarmem (ptaki hodowlane).

Celem projektu edukacyjnego na temat: „Pobawmy się w ornitologów” jest zachęcenie uczniów do poszerzenia ich wiedzy na temat znanych oraz mniej popularnych ptaków, występujących w Polsce. Przez przedstawienie faktów i ciekawostek z życia ptaków planujemy zainteresować uczniów ich zwyczajami, przywołać wartości, takie jak: empatia i wrażliwość, a także kształtować postawy i umiejętności związane z opieką nad zwierzętami, poznawaniem przyrody, dbałością o środowisko.

1. Cele projektu

Cel ogólny:

Kształtowanie u wychowanków postaw proekologicznych poprzez uwrażliwienie na świat przyrody, rozwijanie pasji i zainteresowań ornitologią.

Cele główne:

1. Nabywanie lub wzbogacanie wiedzy o życiu, zwyczajach i różnorodności gatunkowej ptaków i środowiska ich życia w trakcie różnych sytuacji edukacyjnych.
2. Rozwijanie zainteresowań ornitologicznych, ciekawości poznawczej.
3. Wdrażanie dzieci do odczuwania potrzeby kontaktu z przyrodą i obserwowania ptaków, a co się z tym wiąże, spędzania na świeżym powietrzu w otoczeniu przyrody czasu wolnego od obowiązków.
4. Kształcenie umiejętności obserwacji środowiska naturalnego i samodzielnego wnioskowania a także umiejętności dbania o środowisko przyrodnicze.
5. Tworzenie sytuacji budujących wrażliwość dziecka na potrzeby zwierząt, rozwijanie u dzieci empatii i poszanowania dla życia ptaków wolnożyjących.
6. Wdrażanie do samodzielnej pracy, korzystanie z różnych źródeł wiedzy.
7. Zapoznanie dzieci z ciekawymi utworami literatury dziecięcej.
8. Budowanie pozytywnych relacji między uczestnikami projektu poprzez aktywizowanie ich do podejmowania działań.
9. Rozwijanie dziecięcej wyobraźni, kreatywności, aktywności twórczej oraz uzdolnień plastycznych.

Cele terapeutyczne:

1. Wyzwalanie w wychowankach pozytywnych emocji w związku z przyjazną i bliską dziecku tematyką projektu oraz rozwijanie zainteresowań ornitologią.
2. Odreagowanie stresów wynikających z hospitalizacji poprzez stwarzanie miłej atmosfery, służącej odczuwaniu bezpieczeństwa na oddziale szpitalnym.

 II. Termin realizacji oraz założenia organizacyjne.

Projekt realizowany będzie przez okres od 19 września do końca maja w roku szkolnym 2022/2023, w Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym, na oddziałach Endokrynologii, Kardiologii, Laryngologii i Pneumonologii, oraz w Szpitalu Zakaźnym.

Skierowany jest do dzieci z grup przedszkolnych oraz uczniów szkół podstawowych.

III. Istota i sposoby realizacji projektu.

Istotą projektu jest wzbudzenie u dzieci i młodzieży zainteresowań ornitologicznych, a pośrednio, zdobywanie proekologicznych przekonań i kształcenie takich zachowań. W tym celu wychowankowie będą włączani do konkretnych przedsięwzięć, zadań do wykonania, w których będą poznawać życie i zwyczaje ptaków, a przez to, że podjęte działania sprawią im radość, stanowić one będą dla nich swego rodzaju wyzwanie i mobilizację do rozwijania zasianej w nich ciekawości ptasiego świata po zakończeniu koniecznej hospitalizacji. Dzieci udoskonalą umiejętność zdobywania i gromadzenia informacji z różnorodnych źródeł, wyszukiwania ilustracji i ciekawostek w Internecie, tworzenia różnego typu łamigłówek, czerpania zainteresowania utworami literackimi w kontekście źródeł wiedzy („O gościach co nie przyszli na ucztę” z „Przygód krasnala Hałabały”, „O wróbelku Elemelku, pustym brzuszku i rondelku”, „Choinka dla ptaków”), poznają różnorodne techniki plastyczne wykazując się kreatywnością i uzdolnieniami manualnymi, rozwiną umiejętność wypowiadania się na forum grupy, rozwiną talenty aktorskie w trakcie pracy z utworami literackimi.

Działania podejmowane przez osoby odpowiedzialne za wdrażanie treści projektu podejmowane będą na zajęciach pozalekcyjnych oraz przedszkolnych w następujących blokach tematycznych:

• wrzesień         „Migracje. Odloty ptaków do ciepłych krajów”
• październik     „Ptaki zimujące w Polsce”
• listopad           „Rola ptaków w ekosystemie”
• grudzień         „Ptaki chronione w Polsce”
• styczeń           „Zasady opieki człowieka nad ptakami”
• luty                 „Dokarmiamy ptaki”
• marzec            „Migracje-przyloty ptaków”
• kwiecień         „Gniazdowanie i wylęg”
• maj                  „Ptactwo domowe”

Założeniem projektu jest, by działania podejmowane w ramach jego realizacji zmieniły nastawienie dzieci do postrzegania świata przyrody a szczególnie polubienia ptaków.

 IV. Metody i formy pracy stosowane w realizacji projektu edukacyjnego:

- rozmowy kierowane z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych i wydawnictw albumowych

- praca z komputerem- pokazy filmów oraz prezentacji multimedialnych

- praca z książką i literaturą: prozą i poezją

- teatrzyki i zabawy inscenizacyjne oparte na wytworach literatury dziecięcej

- tematyczne pogadanki

- quizy tematyczne

- różnorodne rozrywki umysłowe: rozwiązywanie zagadek, krzyżówek, rebusów, wykreślanek

- działalność plastyczno-konstrukcyjna

- zabawy integracyjne

- swobodne wypowiedzi dzieci

- gry i zabawy dydaktyczne

 V. Oczekiwane umiejętności (cele operacyjne)

uczeń/wychowanek:

1. Uczeń wymienia, rozróżnia i opisuje różne gatunki polskich ptaków.
2. Dostrzega różnicę między potrzebami i warunkami życia poszczególnych gatunków.
3. Rozpoznaje głosy wybranych gatunków.
4. Wymienia ptaki chronione w Polsce.
5. Tworzy krótkie opisy wyglądu przedstawicieli określonego gatunku.
6. Zna znaczenie ptaków w życiu człowieka, roślin i innych zwierząt.
7. Określa zasady opieki człowieka nad ptakami.
8. Przejawia wrażliwość i empatię w stosunku do zwierząt.
9. Gromadzi wiadomości dotyczące ptaków korzystając z różnorodnych źródeł informacji.
10. Zna tematyczną literaturę dziecięcą znanych polskich pisarzy i poetów oraz wyjaśnia znaczenie ptaków w kulturze i sztuce.
11. Samodzielnie projektuje i estetycznie wykonuje tematyczne prace plastyczne.
12. Odzwierciedla rysunkiem wybrane gatunki ptaków.
13. Zna zasady rozwiązywania łamigłówek umysłowych, samodzielnie je rozwiązuje oraz tworzy krzyżówki, rebusy, gry planszowe, wykreślanki, zagadki o życiu ptaków.
14. Planuje i organizuje własną pracę.
15. Współpracuje w grupie.
16. Nawiązuje życzliwe relacje z rówieśnikami w toku różnorodnych wspólnych działań.
17. Odnosi sukces na forum grupy, chętnie prezentuje swoje prace.

 VI. Ewaluacja

1. Wystawa prac plastycznych wykonanych w ramach realizacji projektu przewidziana na miesiąc czerwiec.
2. Obserwacja uczniów w trakcie realizowania zadań wynikających z treści projektu i pozyskiwanie informacji zwrotnych w postaci metody ewaluacyjnej „kosza i walizki”, ewaluacji „ex-ante i ex-post”.
3. Dokumentacja fotograficzna.

Autorzy i realizatorzy projektu: Bożena Dorszewska, Dorota Chmiel