Uczeń kreatywny podczas lekcji przyrody i biologii - Anna Tojza

       Zapisy w Nowej Podstawie Programowej dotyczące lekcji biologii zachęcają nauczyciela do:
- rozwijania w uczniu ciekawości świata,  rozwijania zaciekawienia światem przyrody.
- motywowania ucznia do poznawania, do samokształcenia i samodzielnego poszukiwania informacji.
Ważnym jest, by podczas lekcji  uczeń stawiał pytania dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie,  prezentował postawę badawczą w poznawaniu prawidłowości świata przyrody przez poszukiwanie odpowiedzi na pytania dlaczego? Jak jest? Co się stanie gdy?.

Kreatywność to zdolność człowieka do w miarę częstego generowania nowych i wartościowych wytworów ( rzeczy, idei, metod działania itp.)
„Twórcze jest to co nowe i wartościowe dla osoby (grupy osób) w określonym czasie.

Po czym można rozpoznać kreatywnego ucznia:
- spostrzega świat w szczególny sposób, dostrzega szczegóły i prawidłowości
- potrafi myśleć abstrakcyjnie
- jest zdolny do ciągłego dziwienia się, pytania
- jest odważny i niezależny
- odporny na brak nagród zewnętrznych i pochwał
- cechuje go wewnętrzna silna motywacja
- broni swych sądów jest nonkonformistą.
- odczuwa bardzo silną radość działania
- cechuje go chęć uzyskiwania nowych sposobów działania, dochodzenia do nowych efektów.
- jest elastyczny w działaniu – sprzeczności pobudzają go.
- ma poczucie humoru
- potrafi się koncentrować
- fascynuje się zadaniem które wykonuje - pracuje „całym sobą”
- jest spontaniczny i ekspresyjny – chętnie wyraża swoje myśli i uczucia.
- jest cierpliwy i dociekliwy w działaniu nie zniechęca się
- nie boi się tego co nieznane – ciągnie go do zagadek, tajemnic, eksperymentów badawczych.

Czym jest twórcze myślenie. Cechuje je:
- płynność
- giętkość
- oryginalność
- wartość – ilość rodzi jakość.

Dlaczego warto stosować metody poglądowe podczas lekcji przyrody i biologii:
- W pracy nie liczy się tylko efekt ale także samo działanie, aktywność, rozwijanie inicjatywy, oryginalność myślenia.
- Metody te pobudzają motywację wewnętrzną,
- Zachęcają do stawiania pytań i poszukiwań odpowiedzi (ciekawość poznawcza).
- Ułatwiają przekształcanie nabytej wiedzy w umiejętności.
- Są atrakcyjne dla ucznia – pobudzają wyobraźnię oraz krytyczne myślenie.
- Sprzyjają indywidualizacji nauczania, są atrakcyjne dla nauczyciela i skłaniają go do poszukiwań nowych, skutecznych metod działania.
- Zachęcają ucznia do własnych poszukiwań, rozwijają talenty i zainteresowania.

Podstawowe operacje umysłowe kształtowane podczas wykorzystania metod poglądowych:
- abstrahowanie (kategoryzacja) – do jakiej grupy zwierząt zaliczysz salamandrę plamistą
- dokonywanie skojarzeń (różnorodne lub odległe),
- rozumowanie dedukcyjne (od ogółu do szczegółu) - Wszystkie ptaki mają dzioby to znaczy że wróbel, sroka i orzeł mają dzioby,
- rozumowanie indukcyjne ( od szczegółu do ogółu). To formułowanie uogólnień i teorii jeśli np. spostrzeżemy że wróbel, sroka i orzeł mają dzioby to na tej podstawie możemy wyciągność wniosek że ptaki mają dzioby,
- transformowanie – przetwarzanie i wykorzystywanie wiedzy w nowych sytuacjach).

Podczas pracy twórczej aktywowane są ponadto różnorodne rodzaje inteligencji:
- językowa
- wizualno-przestrzenna
- logiczno-matematyczna
- motoryczna
- interpersonalna
- przyrodnicza.

Warto zatem podczas lekcji podejmować trud aktywizowania ucznia i rozwijania jego kreatywności w procesie poznawania zjawisk przyrodniczych i procesów biologicznych.

opracowała: Anna Tojza