Biuletyn Informacji Publicznej W procesie wczesnego usprawniania ( w rewalidacji) dotyk jest uznawany za podstawę kontaktu rodzica z dzieckiem lub terapeuty z pacjentem.
Dotyk jest jednym ze zmysłów a wrażenia w ten sposób określane są kombinacją sygnałów przesyłanych przez komórki reagujące na ciepło lub zimno, nacisk oraz uszkodzenie. Zmysł ten mieści się w skórze. Popularne źródła naukowe podają, że wśród narządów czucia wyróżniamy:
- narządy czucia powierzchniowego, które występują w skórze w postaci ciałek odbierających wrażenia dotykowe, ciepło, zimno, nacisk, pieczenie i swędzenie oraz
- narządy czucia głębokiego, leżące głęboko pod skorą ( w mięśniach, stawach i więzadłach), odbierają różne wrażenia. Dzięki nim oceniamy też kształt, ciężar, elastyczność, twardość ujmowanego ręką przedmiotu.
Zmysł dotyku spełnia, więc bardzo ważną funkcję obronną w organizmie.
Człowiek pozbawiony powyższych bodźców nie może się prawidłowo rozwijać. Ich głód bywa często nie mniej szkodliwy niż głód pokarmu.
Już w okresie płodowym człowiek odbiera wszelkie bodźce płynące do niego ze świata zewnętrznego. Ciało nienarodzonego dziecka dotyka ścian pęcherza płodowego a gdy płód porusza się, dotyka przypadkowo sam siebie. W tej sytuacji dziecko jest głaskane przez wody płodowe. Słyszy głos matki, bicie jej serca. Uspakaja się, kiedy mama głaszcze swój brzuch. Stąd być może skuteczność zabaw w wodzie i z wodą w terapii nawet wobec dzieci z głębokimi uszkodzeniami mózgu i autystycznymi.
Przeżywając szok i stres w momencie przyjścia na świat, przeciskając się przez kanał rodny dziecko doświadcza dotyku o odmiennej kategorii. Wydaje się, więc, że dzieci, które nie znają trudów porodu siłami natury mogą mieć braki w odbiorze niektórych bodźców.
Czasami są nadmiernie wrażliwe. Obecne metody terapeutyczne znają już sposób, aby przezwyciężać „ upośledzenie bodźców dotykowych ”.
Bardzo skuteczne w rewalidacji okazały się metody specjalistyczne oparte o kontakt z ciałem.
W przypadku niemowląt jest to zalecany przez lekarzy rehabilitantów Masaż Shantala. Rodzicom, którzy chcą zadbać o prawidłowy kontakt z dzieckiem nie są jednak koniecznie potrzebne specjalistyczne metody. Często matka intuicyjnie wyczuwa, czego potrzebuje jej dziecko. Najbardziej pierwotną i często stosowaną formą zabawy jest głaskanie. Właśnie poprzez głaskanie i dotykanie w pierwszych chwilach życia budzi się wrażliwość na bodźce.
Wielu spośród terapeutów i pedagogów dużą rolę przypisuje baraszkowaniu w życiu małego dziecka. Rodzicom bardziej zainteresowanym polecam Metody ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne. Na dotyku bazuje także inna metoda, oparta o bezpośredni kontakt z ciałem pacjenta. Jest to Metoda M. i Ch. Knillów, wprowadzona i rozpropagowana na rynku bydgoskim około roku 1995, kiedy to autor przebywał w naszym mieście. Oprócz świadomie wyzwalanego ruchu metoda zakłada nawiązywanie kontaktu i komunikacji właśnie poprzez dotyk. W sesjach kontaktu i dotyku występuje miedzy innymi głaskanie, poklepywanie, dotykanie, pocieranie rożnych części ciała. Powyższa metoda jest skuteczna się w pracy terapeutycznej zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi z rożnymi deficytami w rozwoju. W pedagogice specjalnej, w pracy z dzieckiem przewlekle chorym sprawdzają się także metody, w których ruch jest stosowany mniej lub bardziej bezpośrednio. Można tu polecić jedną z Metod Kinezjologii Edukacyjnej, jaką jest Metoda, stworzona i opisana przez P. i G. Dennison. Metoda ta zakłada, że do prawidłowego funkcjonowania człowieka niezbędna jest koordynacja półkul mózgowych. Ćwiczenia dokładnie opisano w literaturze specjalistycznej, gdzie odsyłam zainteresowanych.
W rewalidacji wykorzystuje się także metody z założenia oparte na dotyku, takie jak DDZ, czyli Dotyk dla Zdrowia (Touch for Health). Metoda ta opiera się na medycynie konwencjonalnej i chińskiej – jest to kontrola systemu energetycznego organizmu. Terapeuta poprzez uciskanie, masowanie oraz rozciąganie odpowiednich punktów i miejsc na ciele powoduje ich pozytywne zmiany w funkcjonowaniu. Inną metodą bazującą na stymulacji zmysłu dotyku jest Metoda Terapii Taktylnej S. i D. Masgutow. Wrażenia dotykowe docierają do mózgu ze wszystkich obszarów skóry i pobudzają wiele partii i obszarów mózgu. Odpowiednio wykonywane uciski w odstępach czasowych, seriach uczą mózg prawidłowego wzorca.
Całą bazę metod, z którymi współwystępuje ruch i dotyk proponują kynoterapeuci, którzy uzyskują bardzo dobre efekty w rehabilitacji swoich pacjentów. W terapii z dziećmi stosowane są także kontrowersyjne dla niektórych metody, wykorzystujące „ mocny” dotyk np. Terapia Behawioralna czy metoda Vojty.
Reasumując, ważne jest, aby rodzic w codziennym życiu pamiętał, że nie tylko metody specjalistyczne gwarantują sukces w rewalidacji jego dziecka. Wiele stosowanych intuicyjnie zabaw może, więc zapewnić dziecku harmonijny rozwój i wpłynąć na prawidłowy przebieg procesu rewalidacji. Godne polecenia do stosowania są, uwielbiane przez dzieci rysowane wierszyki na ciele.
Z życzeniami wielu sukcesów w terapii mgr Joanna Michalak
Literatura specjalistyczna, wykorzystana w artykule:
1. J. Kielin, Rozwój daje radość, GWP, Gdańsk 2000.
2. P. i G. Dennison, Kinezjologia edukacyjna dla dzieci, MIN/K Rozwoju Ruchowego i Integracji Odruchów, S. Masgutowa, 2003.
3. Red. H. Olechnowicz, U źródeł rozwoju dziecka, WSiPSA, Warszawa 1999.
4. Marta Bogdanowicz, Dariusz Okrzesik, Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008.
5. M. i Ch. Knill, Świadomość ciała, kontakt i komunikacja. Dotyk i komunikacja, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej MEN, Warszawa 1995.
6. Neurokinezjologiczna Terapia Taktylna™ dr. S. Masgutowej, Metoda Pracy z Dziećmi i Dorosłymi z Wyzwaniami w Psychoruchowym Rozwoju, MIN/K, Warszawa 2005.
Dotyk jest jednym ze zmysłów a wrażenia w ten sposób określane są kombinacją sygnałów przesyłanych przez komórki reagujące na ciepło lub zimno, nacisk oraz uszkodzenie. Zmysł ten mieści się w skórze. Popularne źródła naukowe podają, że wśród narządów czucia wyróżniamy:
- narządy czucia powierzchniowego, które występują w skórze w postaci ciałek odbierających wrażenia dotykowe, ciepło, zimno, nacisk, pieczenie i swędzenie oraz
- narządy czucia głębokiego, leżące głęboko pod skorą ( w mięśniach, stawach i więzadłach), odbierają różne wrażenia. Dzięki nim oceniamy też kształt, ciężar, elastyczność, twardość ujmowanego ręką przedmiotu.
Zmysł dotyku spełnia, więc bardzo ważną funkcję obronną w organizmie.
Człowiek pozbawiony powyższych bodźców nie może się prawidłowo rozwijać. Ich głód bywa często nie mniej szkodliwy niż głód pokarmu.
Już w okresie płodowym człowiek odbiera wszelkie bodźce płynące do niego ze świata zewnętrznego. Ciało nienarodzonego dziecka dotyka ścian pęcherza płodowego a gdy płód porusza się, dotyka przypadkowo sam siebie. W tej sytuacji dziecko jest głaskane przez wody płodowe. Słyszy głos matki, bicie jej serca. Uspakaja się, kiedy mama głaszcze swój brzuch. Stąd być może skuteczność zabaw w wodzie i z wodą w terapii nawet wobec dzieci z głębokimi uszkodzeniami mózgu i autystycznymi.
Przeżywając szok i stres w momencie przyjścia na świat, przeciskając się przez kanał rodny dziecko doświadcza dotyku o odmiennej kategorii. Wydaje się, więc, że dzieci, które nie znają trudów porodu siłami natury mogą mieć braki w odbiorze niektórych bodźców.
Czasami są nadmiernie wrażliwe. Obecne metody terapeutyczne znają już sposób, aby przezwyciężać „ upośledzenie bodźców dotykowych ”.
Bardzo skuteczne w rewalidacji okazały się metody specjalistyczne oparte o kontakt z ciałem.
W przypadku niemowląt jest to zalecany przez lekarzy rehabilitantów Masaż Shantala. Rodzicom, którzy chcą zadbać o prawidłowy kontakt z dzieckiem nie są jednak koniecznie potrzebne specjalistyczne metody. Często matka intuicyjnie wyczuwa, czego potrzebuje jej dziecko. Najbardziej pierwotną i często stosowaną formą zabawy jest głaskanie. Właśnie poprzez głaskanie i dotykanie w pierwszych chwilach życia budzi się wrażliwość na bodźce.
Wielu spośród terapeutów i pedagogów dużą rolę przypisuje baraszkowaniu w życiu małego dziecka. Rodzicom bardziej zainteresowanym polecam Metody ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne. Na dotyku bazuje także inna metoda, oparta o bezpośredni kontakt z ciałem pacjenta. Jest to Metoda M. i Ch. Knillów, wprowadzona i rozpropagowana na rynku bydgoskim około roku 1995, kiedy to autor przebywał w naszym mieście. Oprócz świadomie wyzwalanego ruchu metoda zakłada nawiązywanie kontaktu i komunikacji właśnie poprzez dotyk. W sesjach kontaktu i dotyku występuje miedzy innymi głaskanie, poklepywanie, dotykanie, pocieranie rożnych części ciała. Powyższa metoda jest skuteczna się w pracy terapeutycznej zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi z rożnymi deficytami w rozwoju. W pedagogice specjalnej, w pracy z dzieckiem przewlekle chorym sprawdzają się także metody, w których ruch jest stosowany mniej lub bardziej bezpośrednio. Można tu polecić jedną z Metod Kinezjologii Edukacyjnej, jaką jest Metoda, stworzona i opisana przez P. i G. Dennison. Metoda ta zakłada, że do prawidłowego funkcjonowania człowieka niezbędna jest koordynacja półkul mózgowych. Ćwiczenia dokładnie opisano w literaturze specjalistycznej, gdzie odsyłam zainteresowanych.
W rewalidacji wykorzystuje się także metody z założenia oparte na dotyku, takie jak DDZ, czyli Dotyk dla Zdrowia (Touch for Health). Metoda ta opiera się na medycynie konwencjonalnej i chińskiej – jest to kontrola systemu energetycznego organizmu. Terapeuta poprzez uciskanie, masowanie oraz rozciąganie odpowiednich punktów i miejsc na ciele powoduje ich pozytywne zmiany w funkcjonowaniu. Inną metodą bazującą na stymulacji zmysłu dotyku jest Metoda Terapii Taktylnej S. i D. Masgutow. Wrażenia dotykowe docierają do mózgu ze wszystkich obszarów skóry i pobudzają wiele partii i obszarów mózgu. Odpowiednio wykonywane uciski w odstępach czasowych, seriach uczą mózg prawidłowego wzorca.
Całą bazę metod, z którymi współwystępuje ruch i dotyk proponują kynoterapeuci, którzy uzyskują bardzo dobre efekty w rehabilitacji swoich pacjentów. W terapii z dziećmi stosowane są także kontrowersyjne dla niektórych metody, wykorzystujące „ mocny” dotyk np. Terapia Behawioralna czy metoda Vojty.
Reasumując, ważne jest, aby rodzic w codziennym życiu pamiętał, że nie tylko metody specjalistyczne gwarantują sukces w rewalidacji jego dziecka. Wiele stosowanych intuicyjnie zabaw może, więc zapewnić dziecku harmonijny rozwój i wpłynąć na prawidłowy przebieg procesu rewalidacji. Godne polecenia do stosowania są, uwielbiane przez dzieci rysowane wierszyki na ciele.
Z życzeniami wielu sukcesów w terapii mgr Joanna Michalak
Literatura specjalistyczna, wykorzystana w artykule:
1. J. Kielin, Rozwój daje radość, GWP, Gdańsk 2000.
2. P. i G. Dennison, Kinezjologia edukacyjna dla dzieci, MIN/K Rozwoju Ruchowego i Integracji Odruchów, S. Masgutowa, 2003.
3. Red. H. Olechnowicz, U źródeł rozwoju dziecka, WSiPSA, Warszawa 1999.
4. Marta Bogdanowicz, Dariusz Okrzesik, Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008.
5. M. i Ch. Knill, Świadomość ciała, kontakt i komunikacja. Dotyk i komunikacja, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej MEN, Warszawa 1995.
6. Neurokinezjologiczna Terapia Taktylna™ dr. S. Masgutowej, Metoda Pracy z Dziećmi i Dorosłymi z Wyzwaniami w Psychoruchowym Rozwoju, MIN/K, Warszawa 2005.
